زنبق (Iris) یا چمبک یک جنس از گیاهان گلدار با ۳۱۰ گونه پذیرفته شده با گل‌های زیبا است. تقریباً همه گونه‌ها در مناطق معتدل نیمکره شمالی، از اروپا تا آسیا و سراسر آمریکای شمالی یافت می‌شوند. اگرچه از نظر اکولوژی متنوع هستند، اما زنبق عمدتاً در مناطق خشک، نیمه بیابانی یا مناطق کوهستانی صخره‌ای سردتر یافت می‌شود.

زنبق‌ها گیاهانی چندساله هستند که از ریزوم‌های خزنده (زنبق‌های ریزوم‌دار) یا در آب و هوای خشک‌تر، از پیاز (زنبق‌های پیازدار) رشد می‌کنند. آن‌ها ساقه‌های گل‌دهنده بلند و قائم بین ۵ تا ۲۰ سانتیمتری دارند که ممکن است ساده یا منشعب، توپر یا توخالی، و مسطح یا دارای مقطع دایره‌ای باشند.

گونه‌های ریزوم‌دار معمولاً دارای 3 تا 10 برگ پایه شمشیری شکل هستند که به صورت توده‌های متراکم رشد می‌کنند. گونه‌های پیازدار همچنین دارای 2 تا 10 برگ باریک هستند که از پیاز رشد می‌کنند.

گل آذین خوشه یا منفرد، گلها دوجنسی، معطر، منظم، گاهی نامنظم دارد. رنگ گل زنبق سفید، آبی، بنفش، قرمز، نارنجی، زرد و … و فصل گلدهی اسفند الی اردیبهشت است.

هر گل شامل ۶ گلبرگ است؛ ۳ قطعه پایینی که آویز و سه قطعه بالایی به صورت ایستاده به عنوان درفش شناخته می‌شوند.

برگ زنبق، دارای مقادیر زیاد اسید اسکوربیک است و از آن برای استخراج ویتامین C استفاده می‌شود. ریزوم زنبق دارای ماده رزینی تلخ، تانن، آمیدون و گلوکوزیدی به نام ایریدین است که اگر تجزیه شود، تبدیل به گلوکز و ایریژنین می‌شود. همچنین حاوی یک ماده معطر با بوی بنفشه به نام آیرون است.



#گیاهان #گلها #زنبقیان #زنبق #گیاهان_زینتی #پرورش_گل #طبیعت_اوراسیا #طبیعت_آمریکا #طب_سنتی #عطرسازی #گیاه_شناسی #علمی