تحلیل مفهومیتکوینی
🌍 تحلیل مفهومی–تکوینی
📘 ۱. مفهومشناسی: تطفیف و کیفر تکوینی
🔹 «تطفیف» چیست؟
از ماده «ط-ف-ف» به معنای کمگذاشتن در سنجش، وزن، حجم یا مقدار
شامل تمام مصادیق تقلب در تجارت: کمفروشی، کموزنی، کیفیت پایین، پنهانکاری در عیب کالا
> در فقه اسلامی، تطفیف از مصادیق بارز "غشّ در بیع" و "ظلم اقتصادی" است که از گناهان کبیره محسوب میشود.
🔹 «السنین» و «النقص» چه هستند؟
در متون دینی و ادبیات قرآنی:
السِّنين: جمع "سَنة"، در کاربرد قرآنی به سالهایی اطلاق میشود که قحطی، خشکسالی، کاهش نزول باران و رکود اقتصادی در آن پدیدار است.
النقص: اشاره به کاهش در نعمات الهی؛ از جمله کاهش محصولات زراعی، منابع مالی، ثروت عمومی، امنیت روانی، یا حتی کاهش اعتماد عمومی.
در نگاه قرآنی، برخی گناهان اجتماعی، مستقیماً باعث قطع نزول نعمت و فروپاشی تمدنی میشوند. گناهان اقتصادی، مانند تطفیف، نه فقط ظلم فردی بلکه ظلم ساختاریاند که چرخهی تولید، اعتماد، عدالت و امنیت را در جامعه تخریب میکنند. بنابراین، کیفر آنها نه صرفاً اخروی، بلکه دنیوی و اجتماعی نیز هست.
شواهد قرآنی
مهمترین شاهد قرآنی این معنا، سورهی مطففین است:
> «وَیْلٌ لِّلْمُطَفِّفِینَ. الَّذِینَ إِذَا اكْتَالُوا عَلَى النَّاسِ يَسْتَوْفُونَ. وَإِذَا كَالُوهُمْ أَوْ وَّزَنُوهُمْ يُخْسِرُونَ» (مطففین، ۱ تا ۳)
ترجمه: وای بر کمفروشان، آنان که وقتی از مردم چیزی میگیرند، تمام میگیرند، و وقتی برای مردم میکشند یا میپیمایند، کم مینهند.
همچنین در سوره هود، آیات مربوط به قوم مدین و پیامبرشان شعیب (ع) تأکید دارد که کمفروشی و فساد در ترازو، عامل نابودی یک تمدن بوده است. شعیب (ع) در این آیات قومش را از کمفروشی نهی میکند، اما چون آنان سرپیچی کردند، به عذابی سخت گرفتار شدند.
شواهد روایی
در احادیث متعددی نیز این معنا به روشنی آمده است. از جمله پیامبر اکرم (ص) فرمود:
«هیچ قومی در وزن و پیمانه کمفروشی نکردند مگر آنکه خداوند آنان را از نزول باران محروم ساخت و به سالهای سخت دچار کرد.»
در نهجالبلاغه، امام علی (ع) میفرماید:
«هیچ قومی پیمانه را کم نکردند، جز آنکه خداوند برکات زمین را از آنان گرفت و آنان را به سالهای خشکسالی گرفتار کرد.»
این روایات دقیقاً همان عبارت مورد بحث را تأیید میکنند و نشان میدهند که تطفیف، یک گناه فردی یا موردی نیست، بلکه ریشهای در فساد ساختار اقتصادی و اجتماعی دارد.
📘 ۱. مفهومشناسی: تطفیف و کیفر تکوینی
🔹 «تطفیف» چیست؟
از ماده «ط-ف-ف» به معنای کمگذاشتن در سنجش، وزن، حجم یا مقدار
شامل تمام مصادیق تقلب در تجارت: کمفروشی، کموزنی، کیفیت پایین، پنهانکاری در عیب کالا
> در فقه اسلامی، تطفیف از مصادیق بارز "غشّ در بیع" و "ظلم اقتصادی" است که از گناهان کبیره محسوب میشود.
🔹 «السنین» و «النقص» چه هستند؟
در متون دینی و ادبیات قرآنی:
السِّنين: جمع "سَنة"، در کاربرد قرآنی به سالهایی اطلاق میشود که قحطی، خشکسالی، کاهش نزول باران و رکود اقتصادی در آن پدیدار است.
النقص: اشاره به کاهش در نعمات الهی؛ از جمله کاهش محصولات زراعی، منابع مالی، ثروت عمومی، امنیت روانی، یا حتی کاهش اعتماد عمومی.
در نگاه قرآنی، برخی گناهان اجتماعی، مستقیماً باعث قطع نزول نعمت و فروپاشی تمدنی میشوند. گناهان اقتصادی، مانند تطفیف، نه فقط ظلم فردی بلکه ظلم ساختاریاند که چرخهی تولید، اعتماد، عدالت و امنیت را در جامعه تخریب میکنند. بنابراین، کیفر آنها نه صرفاً اخروی، بلکه دنیوی و اجتماعی نیز هست.
شواهد قرآنی
مهمترین شاهد قرآنی این معنا، سورهی مطففین است:
> «وَیْلٌ لِّلْمُطَفِّفِینَ. الَّذِینَ إِذَا اكْتَالُوا عَلَى النَّاسِ يَسْتَوْفُونَ. وَإِذَا كَالُوهُمْ أَوْ وَّزَنُوهُمْ يُخْسِرُونَ» (مطففین، ۱ تا ۳)
ترجمه: وای بر کمفروشان، آنان که وقتی از مردم چیزی میگیرند، تمام میگیرند، و وقتی برای مردم میکشند یا میپیمایند، کم مینهند.
همچنین در سوره هود، آیات مربوط به قوم مدین و پیامبرشان شعیب (ع) تأکید دارد که کمفروشی و فساد در ترازو، عامل نابودی یک تمدن بوده است. شعیب (ع) در این آیات قومش را از کمفروشی نهی میکند، اما چون آنان سرپیچی کردند، به عذابی سخت گرفتار شدند.
شواهد روایی
در احادیث متعددی نیز این معنا به روشنی آمده است. از جمله پیامبر اکرم (ص) فرمود:
«هیچ قومی در وزن و پیمانه کمفروشی نکردند مگر آنکه خداوند آنان را از نزول باران محروم ساخت و به سالهای سخت دچار کرد.»
در نهجالبلاغه، امام علی (ع) میفرماید:
«هیچ قومی پیمانه را کم نکردند، جز آنکه خداوند برکات زمین را از آنان گرفت و آنان را به سالهای خشکسالی گرفتار کرد.»
این روایات دقیقاً همان عبارت مورد بحث را تأیید میکنند و نشان میدهند که تطفیف، یک گناه فردی یا موردی نیست، بلکه ریشهای در فساد ساختار اقتصادی و اجتماعی دارد.
- ۱.۶k
- ۱۵ مرداد ۱۴۰۴
دیدگاه ها (۰)
در حال بارگزاری
خطا در دریافت مطلب های مرتبط