🔎 شرح و تحلیل عمیق
قال أمیرالمؤمنین علیه‌السلام:
«بَرَكَةُ المالِ فِي الصَّدَقَة»
«برکت مال در صدقه است.»

شرح و تحلیل عمیق
1. مفهوم برکت
«برکت» در فرهنگ قرآنی یعنی: فزونیِ سودمند و پایدار، نه صرفاً زیاد شدن ظاهری.
مالِ بی‌برکت شاید بسیار باشد، اما موجب آرامش و رشد نشود؛ برعکس، مالی که همراه برکت است—اگر اندک—انسان را بسنده و بی‌نیاز می‌سازد.
2. رابطه صدقه و برکت
• صدقه، چرخه‌ی اقتصادی سالم ایجاد می‌کند؛ ثروت را از حالت رکود و انحصار خارج کرده و در میان نیازمندان به گردش درمی‌آورد.
• صدقه، تعلق و وابستگی بیمارگونه به مال را می‌کاهد و سبب امنیت روانی می‌شود.
• طبق سنت الهی، کسی که ببخشد، خداوند جبران می‌کند؛ نه فقط در آخرت، بلکه در همین دنیا نیز آثارش را می‌بیند.
3. کارکردهای اجتماعی
• صدقه، فاصله‌ی طبقاتی را کم می‌کند.
• فقر را سبک‌تر می‌سازد.
• دل‌ها را به هم نزدیک و محبت و همبستگی ایجاد می‌کند.
• جامعه‌ای که اهل صدقه و انفاق است، امنیت و آرامش بیشتری دارد.
📚 شواهد قرآنی و روایی
🔹 قرآن کریم
• «يَمْحَقُ اللَّهُ الرِّبا وَ يُرْبِي الصَّدَقاتِ» (بقره/۲۷۶)
→ خداوند ربا را نابود می‌کند و صدقات را فزونی می‌دهد.
• «مَثَلُ الَّذينَ يُنفِقونَ أموالَهُم في سبيلِ اللَّه كَمَثَلِ حبَّةٍ أَنبَتَت سبعَ سَنابِلَ في كلِّ سُنبُلةٍ مائةُ حبّةٍ» (بقره/۲۶۱)
→ انفاق در راه خدا مانند دانه‌ای است که هفت خوشه برویاند و در هر خوشه صد دانه باشد.
🔹 امام صادق علیه‌السلام
• «استنزلوا الرزق بالصدقة»
(روزی را با صدقه فرود آورید). [کافی، ج۴، ص۳]
🔹 امام علی علیه‌السلام (در حکمت دیگر)
• «إذا ملَكَ البُخلُ قَلباً أذهَبَ منهُ اليَقينَ»
(هرگاه بخل بر دلی مسلط شود، یقین از آن دل می‌رود). [نهج‌البلاغه، حکمت ۲۲۹]
✅ جمع‌بندی
• مال بدون صدقه = بی‌برکت، موجب وابستگی و اضطراب.
• مال همراه صدقه = رشد، آرامش و ماندگاری.
• صدقه پلی است میان فرد و خدا، و میان فرد و جامعه.