من همهی دغدغهام این است که جوان انقلابی امروز نداند ما

من همه‌ی دغدغه‌ام این است که جوان انقلابی امروز، نداند ما بعد از چه دورانی، امروز در ایران مشغول چنین حرکت عظیمی‌هستیم.
تاریخچه‌ی این صد و پنجاه، دویست سال اخیر از دوران اواسط قاجار به این طرف؛ از دوران جنگ‌های ایران و روس به این طرف را بخوانید و ببینید چه حوادثی بر این کشور گذشته است. یکی از این حوادث، ایجاد جریان روشن‌فکری وابسته است.»

امام خامنه ای 21/5/71

کتابِ «نگاهی کوتاه به تاریخچه روشنفکری در ایران» که توسط انتشارات کتاب صبح (۱۳۸۷) به چاپ رسیده، شرح سرگذشت روشنفکری در همین دوره تاریخی است. جلد اول به پیدایش روشنفکری و نسل اول آن در دوره مشروطه می‌پردازد و جلد دوم نسل دوم این جماعت و تا دوران پهلوی را.