خوش گمانی از پرستش نیکو است این روایت پیامبرص به چه م
«خوش گمانی از پرستش نیکو است» این روایت پیامبر(ص) به چه معنا است؟
«إنّ حُسْنُ الظَّنِّ مِنْ حُسْنِ الْعِبَادَةِ»
عبادت خداوند آثار و فوائد دنیوی و اخروی فراوانی دارد. از آیات و روایات به دست میآید که برای عبادات دو نوع اثر وجود دارد:
یکی اثر خاص ناشی از یک عبادت خاص؛ مانند نماز که آثار ویژه خود - مانند بازداشتن از گناه - را دارد. خداوند میفرماید: «و نماز را برپا دار، که نماز [انسان را] از زشتیها و گناه بازمیدارد».[1]
اثر دیگری که برای عبادات وجود دارد به اصل عبادت و بندگی برمیگردد، نه به عبادتی خاص!
رسول خدا(ص) میفرماید: «گمان نیک، از عبادت نیک سرچشمه میگیرد»؛[2] یعنی کسی که اهل بندگی خداوند باشد و روح عبادت را چشیده باشد، نسبت به خداوند و یا بندگان مؤمن او، بدگمان نمیباشد.[3]
بر این اساس، این حدیث و روایات مشابه، ناظر بدان هستند که فردی که خالصانه به عبادت خدا میپردازد، عبادت نیکش این نتیجه را برای او به دنبال خواهد داشت که به خدا و مؤمنان خوشگمان باشد.
همچنین تفسیر دیگری نیز از این حدیث ارائه شده به این بیان که؛ گمان نیک نسبت به خدا و مسلمانان، خود از جمله عبادتهای نیکی است که انسان را به خدا نزدیک میکند.[4]
شاید هر دو تفسیر صحیح باشد؛ زیرا همانطور که عبادت نیکو، موجب خوشگمانی میشود، خوشگمانی نیز موجب نیکوتر شدن پرستش خواهد شد. در همین زمینه امام صادق(ع) میفرماید: «خداوند متعال به حضرت داوود(ع) وحی فرستاد؛ نعمتهای ظاهری و باطنی مرا به یاد بندگان من بیاور؛ زیرا آنها هرگاه نعمتهای مرا به یاد آورند از من جز نیکی نخواهند دید، و آینده را مثل گذشته خواهند داشت.
گمان نیک آنها را وادار میکند تا عبادتشان نیکو شده و نیتها را خالص کنند. مغرور کسی است که در گناهان فرو رفته، ولی آرزوی مغفرت و رحمت میکند. کسی که خوشگمان است از خدا هم اطاعت میکند، از او امید ثواب دارد و از عقابش میترسد».[5]
پی نوشت:
[1]. عنکبوت، 45.
[2]. قضاعی، محمد بن سلامة، شرح فارسی شهاب الأخبار(کلمات قصار پیامبر خاتم)، ص 357، تهران، مرکز انتشارات علمی و فرهنگی، چاپ اول، 1361ش؛ سجستانی، أبو داود سلیمان بن أشعث، سنن ابی داود، ج 4، ص 298، بیروت، المکتبة العصریة، صیدا، بیتا.
[3]. ر.ک: شرح فارسی شهاب الأخبار(کلمات قصار پیامبر خاتم)، ص 357؛ مناوی، زین الدین محمد المدعو بعبد الرؤوف بن تاج العارفین، فیض القدیر شرح الجامع الصغیر، ج 2، ص 446، مصر، المکتبة التجاریة الکبری، چاپ اول، 1356ق.
[4]. صدیقی، محمد أشرف بن أمیر، عون المعبود (شرح سنن أبی داود، و معه حاشیة ابن القیم: تهذیب سنن أبی داود و إیضاح علله و مشکلاته)، ج 13، ص 230، بیروت، دار الکتب العلمیة، چاپ دوم، 1415ق.
[5]. منسوب به امام صادق(ع)، مصباح الشریعة، ص 174، بیروت، اعلمی، چاپ اول، 1400ق.
«إنّ حُسْنُ الظَّنِّ مِنْ حُسْنِ الْعِبَادَةِ»
عبادت خداوند آثار و فوائد دنیوی و اخروی فراوانی دارد. از آیات و روایات به دست میآید که برای عبادات دو نوع اثر وجود دارد:
یکی اثر خاص ناشی از یک عبادت خاص؛ مانند نماز که آثار ویژه خود - مانند بازداشتن از گناه - را دارد. خداوند میفرماید: «و نماز را برپا دار، که نماز [انسان را] از زشتیها و گناه بازمیدارد».[1]
اثر دیگری که برای عبادات وجود دارد به اصل عبادت و بندگی برمیگردد، نه به عبادتی خاص!
رسول خدا(ص) میفرماید: «گمان نیک، از عبادت نیک سرچشمه میگیرد»؛[2] یعنی کسی که اهل بندگی خداوند باشد و روح عبادت را چشیده باشد، نسبت به خداوند و یا بندگان مؤمن او، بدگمان نمیباشد.[3]
بر این اساس، این حدیث و روایات مشابه، ناظر بدان هستند که فردی که خالصانه به عبادت خدا میپردازد، عبادت نیکش این نتیجه را برای او به دنبال خواهد داشت که به خدا و مؤمنان خوشگمان باشد.
همچنین تفسیر دیگری نیز از این حدیث ارائه شده به این بیان که؛ گمان نیک نسبت به خدا و مسلمانان، خود از جمله عبادتهای نیکی است که انسان را به خدا نزدیک میکند.[4]
شاید هر دو تفسیر صحیح باشد؛ زیرا همانطور که عبادت نیکو، موجب خوشگمانی میشود، خوشگمانی نیز موجب نیکوتر شدن پرستش خواهد شد. در همین زمینه امام صادق(ع) میفرماید: «خداوند متعال به حضرت داوود(ع) وحی فرستاد؛ نعمتهای ظاهری و باطنی مرا به یاد بندگان من بیاور؛ زیرا آنها هرگاه نعمتهای مرا به یاد آورند از من جز نیکی نخواهند دید، و آینده را مثل گذشته خواهند داشت.
گمان نیک آنها را وادار میکند تا عبادتشان نیکو شده و نیتها را خالص کنند. مغرور کسی است که در گناهان فرو رفته، ولی آرزوی مغفرت و رحمت میکند. کسی که خوشگمان است از خدا هم اطاعت میکند، از او امید ثواب دارد و از عقابش میترسد».[5]
پی نوشت:
[1]. عنکبوت، 45.
[2]. قضاعی، محمد بن سلامة، شرح فارسی شهاب الأخبار(کلمات قصار پیامبر خاتم)، ص 357، تهران، مرکز انتشارات علمی و فرهنگی، چاپ اول، 1361ش؛ سجستانی، أبو داود سلیمان بن أشعث، سنن ابی داود، ج 4، ص 298، بیروت، المکتبة العصریة، صیدا، بیتا.
[3]. ر.ک: شرح فارسی شهاب الأخبار(کلمات قصار پیامبر خاتم)، ص 357؛ مناوی، زین الدین محمد المدعو بعبد الرؤوف بن تاج العارفین، فیض القدیر شرح الجامع الصغیر، ج 2، ص 446، مصر، المکتبة التجاریة الکبری، چاپ اول، 1356ق.
[4]. صدیقی، محمد أشرف بن أمیر، عون المعبود (شرح سنن أبی داود، و معه حاشیة ابن القیم: تهذیب سنن أبی داود و إیضاح علله و مشکلاته)، ج 13، ص 230، بیروت، دار الکتب العلمیة، چاپ دوم، 1415ق.
[5]. منسوب به امام صادق(ع)، مصباح الشریعة، ص 174، بیروت، اعلمی، چاپ اول، 1400ق.
- ۶۱۲
- ۳۰ آذر ۱۳۹۴
دیدگاه ها (۷)
در حال بارگزاری
خطا در دریافت مطلب های مرتبط