خلقت دختر

خلقت دختر
دخترانه ترین "حس "خدا بود

#امیرعلی_قربانی



پ.ن.

قصه‌ی دختران قوچان... دیروز بود که در گپ و گفتی یاد کردیم از تراژدی دختران قوچان که شب وقتی به خانه آمدم و از نو یادش کردم دیدم تقریبن صد و شانزده سال پیش در همین روزها این دختران فروخته شدند. افسانه نجم‌آبادی در کتابِ کم‌نظیر و کم‌قدر دیده‌اش یعنی «حکایت دختران قوچان» این واقعه را که یکی از جرقه‌های اصلی ادامه‌ی مشروطیت می‌شود با اسناد و مدارک شرح می‌دهد. قصه‌ای که به زعم او مفهوم «زن» و «وطن» را با هم هم‌سو می‌کند. قصه‌ی دختران قوچان قصه‌ی فروش بیش از دویست و پنجاه دختر است در منطقه‌ی مذکور به حاکم منطقه به ازای‌اش مالیات. او هم دختران را به ترکمانان می‌فروشد.آن هم در سالی که ملخ مزارع را از بین برده بوده ولی حاکم خراسان و البته حکام محلی ذره‌ای در گرفتن مالیات کوتاه نمی‌آیند و خانواده‌ها ناچار به دخترفروشی می‌شوند. البته فروش کودکان امر بی‌سابقه‌ای نبوده در آن دوران اما این بار وقتی خبر به تهران می‌رسد و متجددان و برخی علمای آزاده‌تر، قضیه به تراژدی ملی تبدیل می‌شود. سیدمحمد طباطبایی بر منبر می‌گوید:«... حاکم آن‌جا سیصد نفر دختر مسلمان را در عوض گندم مالیات گرفته، هر دختری به‌ازای دوازده مَن گندم محسوب و به ترکمانان فروخت. گویند بعضی دخترها را در حالت خواب از مادرهای‌شان جدا می‌کردند، زیراکه بیچاره‌ها راضی به تفرقه نبودند. حالا انصاف دهید! ظلم از این بیشتر تصور می‌شود. همه‌جا خراب است...» طبق اسناد از دختران سه ساله تا نوجوان در این قصه واگذار می‌شوند. بسیاری به قفقاز برده می‌شوند، برخی در سرحدات عثمانی فروخته و عده‌ای هم به روس‌ها که کلن در این ماجرا کاملن ردِ پای‌شان مشخص است. فارغ از هیاهویی که بلند می‌شود و باعث حملات نظامی به ترکمانان و بازگرداندن برخی از این دختران، بسیاری‌شان گم می‌شوند. علی‌اکبر دهخدا در صور اسرافیل تصنیف جگرسوزی از زبان آن‌ها می‌سازد با این مطلع «بزرگان جملگی مست غرورند خدا کسی فکر ما نیست/ز انصاف و‌ مروت سخت دورند خدا کسی فکر ما نیست» و بیت پایانی که تبدیل می‌شود به یکی از ماندگارترین تکه‌های تصنیف:«چرا شد محو از یادِ تو نامم خدا کسی فکر ما نیست»... مفهومِ مدرن وطن و دختران قوچان که به «ایران» تبدیل می‌شوند با این واقعه نضج می‌گیرد. قصه‌ی حکومتی فاسد که با هم‌راهی برخی روحانیون فاسد آن زمان زنان را برای مالیات خود گرو برداشته و بعد می‌فروشد...


نقاشی از مجموعه‌ی دختران قوچان. سایه پارسایی

روز دختر مبارک ❤
دخترای ویسگون مبارک باشه😍