امام محمد باقر علیه السلام نما یبتلی المم

امام محمد باقر (علیه السلام): «إِنَّما یُبْتَلَی الْمُؤْمِنُ فِی الدُّنْیا عَلَی قَدْرِ دِینِهِ ؛ همانا مؤمن به اندازه دینش گرفتار و آزموده می‌شود» 📚 ‌ کافی ج۲ ص۲۵۳ 

براساس برخی گزارش‌ها، اگر خدای متعال بنده‌ای را دوست داشته باشد، او را مبتلا به مشکلات و گرفتاری‌هایی می‌کند تا بیشتر دست به دعا برداشته و خداوند تضرّع و زاری او را بشنود. به عبارت دیگر، همان‌گونه که گرفتاری‌ها می‌تواند مجازاتی برای برخی از گناه‌کاران باشد، در عین حال می‌توان آن‌را نردبان پیشرفت معنوی برخی بندگان صالح خدا نیز ارزیابی کرد. این واقعیت، علاوه بر آن‌که در آیاتی از قرآن کریم مانند آیه ۱۵۵ سوره بقره مورد تأکید قرار گرفته، روایاتی نیز در این زمینه وجود دارد:
پیامبر خدا(ص): «[گاه‏] خداوند عزّ و جلّ به فرشتگان می‌فرماید: "به سوی بنده‌ام بروید و باران بلا و گرفتاری را بر او فرو بریزید". فرشتگان نیز نزد وی می‌روند و او را دچار بلاهای مختلف می‌کنند؛ اما او باز هم خدا را سپاس می‌گوید. پس فرشتگان باز می‌گردند و می‌گویند: پروردگارا!‌ چنان‌که فرمودی، او را دچار گرفتاری‌های گوناگون کردیم. خداوند می‌فرماید: برگردید [و ادامه دهید]؛ زیرا من دوست دارم صدای [سپاس و تضرّع و زاری‏] او را بشنوم».[1]
امام صادق(ع): «خداوند هرگاه بنده‌ای را دوست بدارد، فرشته‌ای به سوی او فرستاده و به او می‌گوید: بیمارش کن و گرفتاری‌هایش را بیشتر کن. پس هرگاه از بیماری بهبود یابد، او را به مشکلی سخت‌تر از آن گرفتار کن و بیماری را بر او سخت گردان تا مرا یاد کند؛ زیرا که من خوش دارم دعایش را بشنوم».[2]
درباره مضمون و پیام‌های این دسته از احادیث، باید گفت: ابتلائات الهی برای انسان‌ها به منزله یک روش تربیتی است؛ چرا که بلا و ابتلا برجسته‌ترین ویژگی زندگی دنیا است که بستر مناسبی برای پیراستگی از رذایل و آراستگی به فضایل را پدید آورده است. از این منظر، زندگی مادی عرصه‌ای برای تزکیه اخلاقی و تعالی معنوی معنا‌دار شده و تمام رنج‌ها و بلاهای آن ارزش‌مند، رشد دهنده و نجات‌بخش می‌شود؛ لذا اصل روش ابتلا، ضرورت عبودیت و لزوم شکوفایی استعدادهای الهی در انسان حتماً وجود دارد. اما خداوند حکیم برای ابتلا و آزمودن انسان‌ها معیارهایی دارد و با ملاحظه شرایط هرکس، او را مبتلا می‌سازد و می‌آزماید؛ از این‌رو بلا و افزایش گرفتاری‌ها ویژه بندگانی است که ارتباط مستحکمی با خدا برقرار نموده و ظرفیت حفظ ایمان و مقاومت در برابر بلاها را داشته باشند. و شاید افراد باایمانی که ظرفیت اندکی داشته و به مجرد روآوردن برخی دشواری‌ها از خدا رو برگردانده و ارتباطشان کمتر می‌شود، دچار این گرفتاری‌ها نشوند، چنان‌که بر طبق احادیث دیگر، خداوند مؤمنان را به حسب درجه ایمانشان می‌آزماید و به ابتلائات دچار می‌سازد.
در این مورد امام باقر(ع) می‌فرماید: «إِنَّما یُبْتَلَی الْمُؤْمِنُ فِی الدُّنْیا عَلَی قَدْرِ دِینِهِ»؛[3] همانا مؤمن به اندازه دینش گرفتار و آزموده می‌شود».
بر همین اساس معلوم می‌شود که چرا انبیا بیش از همه مبتلا می‌شوند و پس از آنها جانشینان و پیروانشان و سپس به ترتیب کسانی که نزد خدا مقامی ارجمندتر دارند.[4]
 
پی نوشت:

[1].المعجم الکبیر، ج 8، ص 166
[3].المؤمن، ص 26
[4]. کافی، ج ‏2، ص 253
[5]. همان، ص 252.

مطالعه بیشتر در :

https://www.ziaossalehin.ir/fa/tags/آزمایش-الهی