پرندگان امتهایی همچون انسانها

پرندگان امتهایی همچون انسانها:

آیه 38 انعام/6، خطاب به مردم می‌‌فرماید: جنبندگان زمین و پرندگان نیز مانند شما امتهایی هستند: «و ما مِن دابَّة فِی‌‌الاَرضِ و لا طئِر یَطیرُ بِجَناحَیهِ اِلاّ اُمَمٌ اَمثالُکُم ما فَرَّطنا فِی الکِتـبِ مِن شَیء ثُمَّ اِلی رَبِّهِم یُحشَرون».درباره مماثلت، بعضی گفته‌‌اند: مماثلت در تکلیف و جزاست، با این تفاوت که تکلیف صاحبان عقل (انسان و جنّ) با تکلیف صاحبان شعور (حیوانات و پرندگان) متفاوت است، چنان‌‌که تکالیف صاحبان عقل نیز بر حسب مقدار عقلشان مختلف است.[9] عده‌‌ای نیز گفته‌‌اند:«اُمَمٌ‌‌اَمثالُکُم»بدین معناست که هریک از آنها مانند شما صنف خاصی دارند که با نام ویژه‌‌ای شناخته می‌‌شوند[10] یا اینکه شباهت در توحید و تسبیح است یا منظور شباهت در خلقت و مرگ و برانگیخته شدن است.[11] بعضی گفته‌‌اند: ارزاق و آجال و اعمال آنها همانند شما، نوشته می‌‌شود[12] یا شباهت در حشر و تنعّم در بهشت است.[13] بعضی نیز شباهت در وجود را مطرح کرده‌‌اند.[14]برخی مفسران گفته‌‌اند: این شباهت تنها در کثرت و جماعت نیست، زیرا هر جماعتی را به صرف کثرت «امت» نمی‌‌گویند، بلکه باید آن جمع‌‌کثیر، جهت جامعی داشته باشند و هدفی (اجباری‌‌یا اختیاری) را دنبال کنند. با استفاده از عبارت«ثُمَّ‌‌اِلی رَبِّهِم یُحشَرون»می‌‌توان نتیجه گرفت که این شباهت تنها در احتیاج به غذا و جفت‌‌گیری و... نیست، بلکه وجه اشتراک دیگری است که آنها را در مسئله بازگشت به سوی خدا شبیه انسان کرده است.[15] همین مفسر معتقد است که با تفکر در زندگی حیوانات (از جمله پرندگان) فهمیده می‌‌شود که این مخلوقات مانند انسانها دارای آرا و عقاید فردی و اجتماعی هستند و حرکات و سکناتی که در راه بقا از خود نشان می‌‌دهند همه بر مبنای آن عقاید است.[16] قرآن در موارد مختلفی چون آیه 4 جاثیه/45 مردم 
دائرة المعارف قرآن کریم، جلد 6، صفحه 480