درسنامه مهدویت

درسنامه مهدویت

مشترکات اهل سنّت و شیعه در «مهدویّت»

مشترکات اهل سنّت و شیعه در «مهدویّت» [۱]

۱. حتمی بودن ظهور و قیام حضرت مهدی عجل الله تعالی فرجه الشریف
اولین مسأله ای که بین شیعه و اهل سنّت مورد اتفاق است، حتمی بودن ظهور و قیام حضرت مهدی عجل الله تعالی فرجه الشریف است. این موضوع یکی از مسلمات اعتقادی این دو گروه است؛ به گونه ای که ده‌ها و بلکه صدها روایت در این زمینه، در منابع روایی آنها وجود دارد.
۲. نسب حضرت مهدی عجل الله تعالی فرجه الشریف
اشاره
یکی از مواردی که بین شیعه و سنّی تا حدودی اتفاق نظر وجود دارد، تبار حضرت مهدی عجل الله تعالی فرجه الشریف است. شیعه این نسب را تا پدر بزرگوار حضرت مهدی عجل الله تعالی فرجه الشریف به روشنی تمام، مشخص
و معرفی کرده است، امّا اهل سنّت در موارد معیّنی، بدان اشاره کرده [۱] که از این قرار است:
۲۱. حضرت مهدی عجل الله تعالی فرجه الشریف از اهل بیت و فرزندان رسول خدا
ابن ماجه در سنن خود نقل کرده که پیامبر صلی الله علیه و آله و سلم فرمود: «الْمَهْدِی مِنَّا أَهْلَ الْبَیتِ یصْلِحُهُ اللَّهُ عَزَّ وَ جَلَّ فِی لَیلَةٍ »؛ [۲] «مهدی از ما اهل بیت است وخداوند یک شبه امر او را به سامان می‌آورد».
رسول اکرم صلی الله علیه و آله و سلم فرمود: «یخرج رجل من أهل بیتی عِنْدَ انْقِطَاعٍ مِنَ الزَّمَانِ وَ ظُهُورٍ مِنَ الْفِتَن یکُونُ عَطَاؤُهُ حثیاً»؛ [۳] « هنگام پایان زمان وآشکار شدن فتنه ها، مردی از اهل بیت من خروج خواهد کرد که بخشش او بسیاراست».
صنعانی در المصنف از پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله و سلم آورده است: «... فَیبْعَثُ اللَّهُ رَجُلًا مِنْ عِتْرَتِی من أَهْلِ بَیتِی... »؛ [۴] «... پس خداوند مردی از عترت و اهل بیت مرا بر انگیزد... ». [۵]
۲۲. حضرت مهدی عجل الله تعالی فرجه الشریف از نسل حضرت علی علیه السلام
از دیگر موارد اتفاق روایات بین شیعه و سنّی، این است که آن حضرت از نسل امام علی علیه السلام است. سیوطی در عَرف الوردی نقل کرده که رسول خدا صلی الله علیه و آله و سلم، دست علی علیه السلام را گرفت و فرمود: «سیخرج من صلب هذا فتی یمْلأ الأَرْضَ قِسْطاً وَ عَدْلاً»؛ [۶] «از نسل این شخص، به زودی جوانی خروج خواهد کرد که زمین را پر از عدل و داد می‌کند... ».
جوینی شافعی در فرائد السمطین از ابن عباس نقل کرده که رسول خدا صلی الله علیه و آله و سلم فرمود: «إِنَّ عَلِی بْنَ أَبِی طَالِبٍ علیه السلام إِمَامُ أُمَّتِی وَ خَلِیفَتِی عَلَیهَا بَعْدِی وَ مِنْ وُلْدِهِ الْقَائِمُ الْمُنْتَظَرُ الَّذِی یملا الله به
الارض عدلا و قسطا کَمَا مُلِئَتْ ظُلْماً وَ جَوْراً... »؛ [۱] «همانا علی بن ابی طالب امام امت من و جانشین من بر آنان بعد از من است. از فرزندان او، قائم منتظر است که خداوند به وسیله او زمین را پر از عدل و داد می‌کند؛ آن گونه که پر از ستم و بیداد شده باشد... ».
شیخ صدوق رحمة الله از حضرت باقر علیه السلام چنین آورده است: «امیرمؤمنان علی علیه السلام هنگام بازگشت از نهروان در کوفه خطبه می‌خواند، در این میان خبر رسید که معاویه از او بدگویی می‌کند و بر او نفرین می‌فرستد و یارانش را می‌کشد، حضرت بلند شد و خطبه ای خواند تا بدان جا که فرمود: از فرزندان من است مهدی این امت». [۲]
----------
[۱]: از آنجایی که دسترسی به روایات شیعه برای مهدی پژوهان آسان تر است، تلاش شده تا در این درس به روایات اهل سنّت بیشتر اشاره شود.


[۱]: اگر چه در درس «نسب حضرت مهدی علیه السلام»، به موارد فراوانی اشاره خواهد شد، اما به تناسب در این درس نیز به پاره ای از موارد اشاره می‌شود.

[۲]: ابن ماجه، سنن، ج۲، ح۴۰۸۵؛  کشف الغمة، ج۲، ص۴۷۷؛ دلائل الامامة، ص۲۴۷.
[۳]: ابن ابی شیبه، الکتاب المصنف، ح ۳۷۶۳۹؛ کشف الغمة، ج۲، ص۴۸۳.

[۴]: صنعانی، المصنف، ج۱۱، ح۲۰۷۷۰؛ طبرانی، معجم الکبیر، ج۱۰، ح۱۰۲۱۳.
[۵]: و نیز: ر. ک: مقدسی شافعی، عقد الدرر، ص۳۶.

[۶]: جلال الدین سیوطی، الحاوی للفتاوی، کتاب: العَرف الوردی، ص ۷۴ و ص۸۸.

[۱]: جوینی شافعی، فرائد السمطین، ج ۲، ۳۲۷، ح ۵۸۹؛ شیخ صدوق  رحمة الله، کمال الدین و تمام النعمة، ج۱، ص۲۸۷، باب ۲۵، ح۷.

[۲]: شیخ صدوق رحمة الله، معانی الاخبار، ص ۶۱.

#مهدویت #امام‌زمان ع #امام‌مهدی ع #فریقین