شرح خطبه حضرت زهرا سلام الله علیها🥀

أعوذ بالله من الشیطان الرجیم، بسم الله الرحمن الرحیم،
 الحمدلله ربّ العالمین و صلّی الله علی محّمد و آله الطیبین الطاهرین و لعنة الله علی اعدائهم اجمعین.
اتمام حجّت حضرت زهرا(س) با مردم
حضرت زهرا(س) که دید ابوبکر همۀ تقصیرها را به گردن مردم انداخته است رو به حاضران می‏کند و می‏فرماید:
* فَالْتَفَتَتْ فاطِمَةُ(س) إلَی النّاسِ وَ قالَتْ: مَعاشِرَ النّاسَ الْمُسْرِعَةِ إلی قیلِ الْباطِلِ الْمُغْضِیَةِ عَلَی الْفِعْلِ الْقَبیحِ الْخاسِرِ أفَلا یَتَدَبَّرُونَ الْقُرْآنَ أمْ عَلی قُلُوبٍ أَقْفالُها[1] کَلا بَلْ رٰانَ عَلی قُلُوبِکُمْ ما أَسَأْتُمْ مِنْ أَعْمالِکُمْ فَأَخَذَ بِسَمْعِکُمْ وَ أَبْصارِکُمْ وَ لَبِئْسَ ما تَأَوَّلْتُمْ وَ ساءَ ما بِهِ أَشَرْتُمْ وَ شَرَّ ما مِنْهُ اعْتَضْتُمْ لَتَجِدُنَّ وَ اللّهِ مَحْمِلَهُ ثَقیلاً وَ غِبَّهُ وَبیلاً إذا کُشِفَ لَکُمْ الْغِطاءُ وَ بانَ ماوَراءَهُ الضَّراءُ وَ بَدالَکُمْ مِنْ رَبِّکُمْ ما لَمْ تَکُونُوا تَحْتَسِبُونَ وَ خَسِرَ هُنالِکَ الْمُبْطِلُونَ[2]
پس حضرت فاطمه(س) رو کرد به مردم و فرمود: ای مسلمانانی که خیلی سریع به طرف گفته‏های باطل رفتید و در مقابل کار زشتی که زیان‏بار است، چشم خود را بر هم گذاشتند، آیا در قران تدبّر نمی‏کنید یا آن که بر دلهای شما قفل زده شده؟ بلکه این کارهای زشت شماست که سبب شد دلهای شما را زنگار بگیرد چشم و گوش شما بسته شود. تأویل بدی کردید و آنچه در عوض گرفتید شرّ است. بخدا سوگند بار سنگینی را به دوش گرفتید و عاقبت آن وخیم است زمانی که پرده‏ها کنار رود، آن وقت سختیهای پشت پرده ظاهر می‏شود و از ناحیۀ پروردگار چیزهایی بر شما روی می‏کند که گمانش را هم نمی‏بردید در آنجاست که زیان‏کار آنهایی بودند که راه باطل را طی کردند.
با توجه به این که ابوبکر توپ را به زمین مردم انداخت و در آن مجلس هم کسی انکار نکرد و همه سکوت کردند پس جا داشت که حضرت مخاطب خود را مردم قرار دهد و به آنها خطاب کند.
در این قسمت حضرت زهرا(س) به چند نکته اشاره می‏فرمایند. اوّل آنکه چون ابوبکر مردم و نظر مردم را دلیل و عامل غصب خلافت و فدک مطرح کرد حضرت به مردم رو می‏کند و می‏گوید این شخص دارد گناه را به گردن شما می‏اندازد، پس شما مردم تهمتی باطل را که به پدر من زد قبول کردید و اعتراض نکردید و سپس از آیۀ قرآن استفاده می‏کند و می‏فرماید آیا در قرآن تدبّر و دقّت نمی‏کنید یا این که دقّت می‏کنید امّا چیزی نمی‏فهمید؟ یعنی یا تو به خورشید نگاه نمی‏کنی یا این که کور هستی که نور روشن آن را نمی‏بینی. ببینید چقدر مستدل بحث می‏کند و می‏گوید یا شما به قرآن توجه نکرده‏اید که مقصّرید یا این که توجّه کرده‏اید و درنمی‏یابید پس باز هم مقصّرید، راه سوّمی هم نیست، این روش هم منطقی است هم مستند به آیات قرآن. در تاریخ آمده که همین حضرت زهرا(س) در پاسخ به سؤالات فضّه نیز تماماً از آیات قرآن استفاده کرد و این نتیجۀ نفوذ کلام الهی در پیکرۀ ایشان است. به هر حال حضرت مردم را در حصر قرار می‏دهد که یا اصلاً در قرآن تدبّر نمی‏کنید و یا بر قلبهای شما قفل زده شده و نتیجۀ هر دو وضع روشن است، یعنی اگر در قرآن تدبر کرده بودید که تکلیف خلافت و ارث هر دو برای شما روشن می‏شد. بعد خود حضرت از قرآن کریم پاسخ می‏دهد که شما همان دومی هستید یعنی اعمال زشت شما باعث شده که گوش و چشم شما حرف حق را نمی‏پذیرد و از هم تشخیص نمی‏دهد و قلبهای شما را زنگار گرفته است، و این اشاره به آثار وضعی گناه در باطن انسان است. این یک مسئلۀ مهم است و خدا نیاورد آن روز را که مسلمانی قرآن بخواند امّا از معارف آن بی‏بهره بماند، یا نعوذ بالله در جهت مخالف قرآن حرکت کند. سپس حضرت می‏فرماید شما مردم کار بدی کردید که به نام اسلام، اسلام را کوبیدید و آن را از مسیر اصلی‏اش منحرف کردید. آنچه شما کردید بد است و بد بادا آنچه شما به آن اشاره کردید. یعنی عاقبت کار شما به بد جایی منتهی شده که به نام اسلام، اسلام را از مسیر خود منحرف کردن و دین را از بین بردن است. منظور حضرت از اشارۀ مردم همان سکوت آنها در مجلس است که ای مردم شما با همین سکوتتان و هیچ نگفتنتان عملاً حرفهای این گروه غاصب را تأیید می‏کنید، امّا بدانید آنچه در عوض این سکوت و قبولتان گرفتید بد است. یعنی شما در مقابل این سکوتتان این حق‏السّکوت را گرفته‏اید که زندگی‏تان راحت و بی‏دردسر باشد چون راه دفاع از حق مبارزه دارد، زخم جراحت و کشته شدن دارد، از بین رفتن زندگی دارد امّا شما زندگی راحت را در مقابل سکوتتان گرفتید ولی بخدا که بار سنگینی بر دوش خود نهادید، باری که عاقبت وخیمی در قیامت دارد، امّا این حقیقت روزی بر شما فاش می‏شود که پرده‏ها کنار رود و سختی‏های پشت پرده بر شما ظاهر گردد.