سپندگانسپندارمذگان

سپندگان(سپندارمذگان):
تمام ایزدانی که در اندیشه و آیین ایرانیان جای داشته اند بیشتر شبیه مفاهیم والای عرفانی و فلسفی می باشند اما به نظر می رسد با گذشت زمان به منظور آنکه برای مردم قابل درک باشند به صورت ایزدان و فرشته ها درآمده اند.
جشن اسپندگان متعلق به ایزد (فرشته) اسپند(سپندارمذ) است که از ارزش بالایی برخوردار می باشد. سپندارمذ یکی ازصفات خاص خداوند و یکی از هفت امشاسپندان است.
به طور کلی اسم ها و معنی سپندارمذ به این شرح است :

نام اوسایی : سپندآرمیَتی

نام پهلوی : سپندَرمَت

نام پارسی : اسپندارمذ (اسفندارمذ) - اسپند(اسفند)

معنی : تقدس و فروتنی


اسپندگان(سپندارمذگان) جشن بزرگداشت زن و زمین است. زمین در نهایت فروتنی زایش می کند و از همه چیز و همه کس نگهداری می کند. بانوان و مادران هم چنین صفت نیکی دارند، به همین شوند (دلیل) از آیین های این جشن گرامیداشت بانوان و دادن هدیه به آنها بوده است. این موضوع نشان دهنده ی ارزش بالای بانوان در اندیشه ی ایرانی می باشد.



در «آثار الباقیه» که اثر بسیار ارزشمند ابوریحان بیرونی می باشد؛ به خوبی درباره این جشن سخن آمده است:

اسفندارمذ (اسپندارمذ) ماه [که] روز پنجم آن روز اسفندارمذ (اسپندارمذ) است و برای اتفاق دو نام آنرا چنین نامیده اند و معنای آن عقل و حلم(بردباری) است و اسفندارمذ (اسپندارمذ) فرشته موکل به زمین است [فرشته پاسبان زمین است] و نیز بر زن های درست کار و عفیف و شوهر دوست و خیر خواه موکل است.

در زمان گذشته این ماه به ویژه این روز عید زنان بوده و در این عید مردان به زنان بخشش می نمودند (هدیه می دادند) و هنوز این رسم در اصفهان و ری و دیگر بلدان پهله باقی مانده و به فارسی مژدگیران (مزدگیران) می گویند.

ترجمه آثار الباقیه عن القرون خالیه ابوریحان بیرونی، ص ۲۶۳



شادروان استاد عبدالعظیم رضایی در کتاب «اصل و نسب و دین های ایرانیان باستان» می نویسد:

پنجم اسفند که اسپندار نام دارد و متعلق به فرشته مقدس آرمئی تی است سپندار جشن می باشد. این فرشته که آنرا سپندارمذ نیز می گویند در عالم معنوی مظهر عشق و محبت و تواضع و بردباری و جانبازی و فداکاری، و در جهان مادی پاسبان و حامی زنان نیک و پارسا است و تمام خوشی های روی زمین در دست او می باشد.

در ایران قدیم این روز را به احترام فرشته ی مقدس سپندارمذ یا آرمئی تی و برای پیروی از صفات پاک او جشن می گرفتند و شادی می کردند.

عبدالعظیم رضایی، ص ۵۰۲



فریدون جنیدی هم که آگاه به زبان های ایران باستان است در کتاب «زروان» اینچنین می نویسد:

سپندارمذ نیز یکی از امشاسپندان و ایزد نگهدارنده ی زمین و فلزات بوده است، زردشتیان هنگام نوشیدن «هئومه» یا «هوم» مقداری از آنرا برای خشنودی سپندارمذ، به زمین نثار می کرده اند و رسم افشاندن شراب به خاک از اینجا سرچشمه گرفته است.

سپندارمذ .. ضمناً ایزد فروتنی و بردباری نیز می باشد و شاید به همین دلیل باشد که بر زیر پای همه جانداران قرار دارد.

جشن سپندارمذگان، ویژه ی زنان بوده است.

فریدون جنیدی، ص ۷۱


جالب آنکه این جشن بزرگ بعد از اسلام هم مورد توجه ایرانیان بوده است. آنرا با نام مژدگیران گرامی میداشتند.
#ما_ایرانی_هستیم