تبیین واقعیت اجتماعی حجاب از منظرگاه فمنیستی مدرن و پست

تبیین واقعیت اجتماعی حجاب از منظرگاه فمنیستی (مدرن و پست مدرن)و آرای اندیشمندان اسلامیفاطمه مرنیسی را می توان یک فمنیست تاریخ نگار انگاشت. وی مغربی تبار و صاحب تألیفاتی در زمینه اسلام است. او از چشم انداز اهل سنت به مسائل زنان پرداخته و حساسیت های وی از شرایط فرهنگی زادگاهش برآمده است.مرنیسی در کتاب زنان پرده نشین نخبگان جوشن پوش به مسئله زنان مسلمان و حجاب می پردازد. وی ادعا می کند : مهم ترین عامل جدایی فقه شیعه و سنی «زن» است و همواره در سه جهت، این دو مکتب با هم متفاوت بوده اند: 1. ازدواج موقت؛ 2. مقررات سخت طلاق، 3. ارثمرنیسی معتقد است : در همه ادیان توحیدی میان عالم روحانی و جنس زن فاصله است. اما در اسلام که زن را حتی به صورت نهادین پنهان می کند، می پوشاند و به او نقاب می زند، از همه بیشتر است ازآن رو که همبستری به صورت تابویی درآمده، حجاب جایگاه اصلی را در این فرهنگ اشغال کرده استدر واقع، مرنیسی از آیه ی 53 سوره «احزاب» که پیرامون شأن اجتماعی زنان پیامبر بوده است، پرده نشینی زنان را برداشت کرده است. مرنیسی در برداشت خاص خود ازآیه حجاب، مضمون آیه را حجاب مردان و نه پوشش زنان می داند. وی حجاب را چنین تفسیر می کند: «نزول حجاب در آغاز نگاهی مضاعف داشت. بُعد عینی و واقعی آن این بود که پیامبر میان خودش و انس بن مالک (در شب عروسی با زینب) پرده ای کشید وبُعد معنوی و ذهنی آن، نزول این آیه از طرف خداوند به پیامبر بود. پیامبر پرده ای میان خود و تنها مردی که در خانه او بود کشید.»مرنیسی در بخش نهم کتاب می نویسد: متعاقب نزول آیه حجاب، دنیای زنان از مردان جدا شد و زنان در محیط منزل محدود، و از شرکت در امور سیاسی محروم شدند.وی معتقد است که در درک آیات قرآنی، نباید از ابعاد زمانی و عوامل اجتماعی و تحلیل روان شناسانه غافل شد.او با تمسک به معنای اصطلاحی حجاب در عرفان که نقطه مقابل کشف است و معنایی منفی دارد(یعنی همان هواها و هوس های مادی که شخص را از دیدن نور خدایی محروم می کند)، چنین نتیجه گیری می کند: «به پایین آوردن یا تشبیه این مفهوم به یک تکه پارچه که توسط مردان بر زنان تحمیل شده تا در خیابان ها ازآن برای پوشاندن خود استفاده کنند، اگر نگوییم از معنی تهی کردن این مفهوم است، به یقین می توان گفت که تضعیف آن است، به خصوص که می دانیم طبق آیه قرآن و براساس توضیح طبری، حجاب از طرف خداوند نازل شد تا دو مرد را از هم جدا کند.»مرنیسی می نویسد:«هنگامی که ما از زبان شناسی به متن قرآن بر می گردیم، مفهوم منفی حجاب را کشف می کنیم، شبیه به مفاهیم عرفانی؛ یعنی چیزی که انسان را از رسیدن به خدا باز می دارد...» (7) با این برداشت ـ در واقع ـ معنای آیه چنین می شود: هرگاه از زنان رسول خدا کالایی را می طلبید، از پس پرده ای که شما را از خدا دور می کند و موجب پنهان شدن خدا از بشر می شود و موجب ناتوانی مردم از درک خدا می شود و بسیار منفی است بطلبید.